:.: Causative verb

Jest to bardzo specyficzna funkcja have w zdaniu. Konstrukcja takiego zdania wygląda następująco:

have/has/had

+

noun

+

past participle (czyli III forma czasownika)

Używamy causative have wtedy, gdy chcemy podkreślić, że coś zostało DLA NAS zrobione. Nie wykonaliśmy czynności sami, lecz zatrudniliśmy kogoś. Najczęściej jakiegoś speca w danej dziedzinie.
Wyobraźmy sobie taką sytuację:

'Życzliwa' siostra informuje mamusię:

Johnny has cut his hair...

Johnny obciął SOBIE włosy.

Takie zdanie może doprowadzić nieszczęsną mamusię Johnny'ego do palpitacji serca - jak Johnny sam sobie ściął włosy to efekt może być opłakany...
Jeśli siostra powie:

Johnny has had his hair cut.

Johnny obciął włosy.

To mama może odetchnąć... Uff... Wreszcie poszedł do fryzjera. No chyba, że to kolega go ostrzygł...

Więcej przykładów:

We had our kitchen redecorated.	Mieliśmy remont kuchni. (Przyjechała ekipa i pomalowali wszystko)
I am having my car serviced.	Mam przegląd samochodu. (Jakiś mechanik się nad nim męczy)
She had her tickets confirmed.	Ona miała zrobione potwierdzenie rezerwacji biletów. (Facet z biura podróży do niej dzwonił)
Do you have your PC repaired?	Masz już naprawiony komputer? (Ktoś już go dla ciebie przejrzal?)

Konstrukcja zdania wygląda zatem tak:

Osoba/rzecz która ma skorzystać na czynności	+	have	+	przedmiot/rzecz na której czynność jest wykonana	+	sama czynność (bez podania jej 'sprawcy')
She		has		her articles		published.
Ona ma swoje artykuły wydane. (ona je napisała, ale wydaje je już ktoś inny)

:.: Have jako auxiliary verb

Słówko have/has/had występuje jako czasownik posiłkowy we wszystkich czasach perfect. Nie znaczy ono wtedy absolutnie nic, a jego funkcja jest wyłącznie gramatyczna: rest.

He has gone fishing.	Poszedł na ryby. (a przynajmniej tak powiedział żonie ;)
I have just finished my homework.	Właśnie skończyłem odrabiać zadanie domowe.
She had left before we arrived.	Wyjechała zanim przyjechaliśmy. (no i nie poznaliśmy się...)
They had been walking all day before they looked for a place to	Szwędali się cały dzień zanim poszukali miejsca do odpoczynku.
Has she received the message?	Czy ona otrzymała wiadomość?
I haven't understood the word he said.	Nie zrozumiałem słowa z tego co powiedziała.
Where have you put my floppy?	Gdzie położyłaś moją dyskietkę? (do cholery z tobą ;)

:.: Have jako main verb

Najbardziej zróżnicowanym czasownikiem z tej całej grupy jest HAVE. Warto przyjrzeć mu się trochę dokładniej:

HAVE jako MAIN VERB

a) Have jako mieć, posiadać

I have a house with a huge garden.	Mam dom z wielkim ogrodem.
She has a beautiful new dress.	Ona ma śliczną nową sukienkę.

W zdaniach tego typu w nieformalnym języku (zwłaszcza w mowie) bardzo często zamiast have pojawia się wyrażenie have got.

I have got a house with a huge garden.	Mam dom z wielkim ogrodem.
They've got a good idea.	Oni mają dobry pomysł.

Pytania do takich zdań tworzymy przez inwersję:

Have you got a brother?	Masz brata?
Has she got a new dress?	Czy ona ma nową sukienkę?

Lub przez słówko posiłkowe do/does (musi wtedy ze zdania zniknąć got)

Do you have a brother?	Masz brata?
Does she have a new dress?	Czy ona ma nową sukienkę?

UWAGA!
Zdania z have got (w takim znaczeniu) mogą pojawiać się tylko w czasie teraźniejszym. Zamiana have na had zmieni znaczenie zdania!

I have got a good idea.

w czasie przeszłym będzie brzmiało

I had a good idea.

a nie

I had got a good idea.

Jeśli zamienimy to zdanie w taki sposób przesuniemy je aż do czasu Past Perfect.

Podobnie z pytaniami - zapytamy się

Did you have a good idea?

a nie

Had you got a good idea.

b) Podstawowym znaczeniem have jest mieć. Pojawia się on jednak bardzo często w takich zdaniach, które dosłownie przetłumaczone na polski brzmiałyby nieco 'koślawo':

They are having an argument.	Oni się kłócą.
Have a good time!	Baw się dobrze!
He is having a shower.	On bierze prysznic.
She had scrambled eggs for breakfast.	Ona zjadła jajecznicę na śniadanie. (nie jest błędem powiedzieć She ate scrambled eggs for breakfast., ale have w takim zdaniu brzmi 'bardziej' po angielsku, z kolei 'bardziej' po polsku brzmi tłumaczenie Ona zjadła jajecznicę na śniadanie.)

:

:.: do/have/be

Jest to bardzo specyficzna grupa czasowników. Jako główne czasowniki (main verbs) w zdaniu znaczą one:

do	robić
have	mieć
be	być

Jako czasowniki posiłkowe (auxiliary verbs) nie znaczą ... nic. Służą jedynie ustawieniu czasu w zdaniu. Te czasowniki są specyficzne także pod innym względem. Są 'samowystarczalne' jeśli chodzi o tworzenie pytań czy przeczeń. Spójrzmy na kilka zdań:

I have a problem.	Mam problem.	Present Simple, czasownik w znaczeniu mieć
I have spent some money on new cosmetics.	Wydałam trochę pieniędzy na nowe kosmetyki.	Present Perfect, czasownik have jest tu jedynie funkcyjny. Dopiero spend informuje nas o właściwej czynności.
Is he tired?	Czy on jest zmęczony?	Present Simple, czasownik w znaczeniu być - jako łącznik w orzeczeniu składającym się z dwóch elementów: łącznika jest i orzecznika zmęczony, dodatkowo po inwersji tworzącej pytanie :-)
She was cooking.	Ona gotowała.	Past Continuous, czasownik be (w czasie przeszłym was) jest tu jedynie funkcyjny - ustawia aspekt 'niedokonanej' czynności w czasie przeszłym.
I did my homework.	Zrobiłem pracę domową.	Past Simple, czasownik do w znaczeniu robić w czasie przeszłym.
Did you write your essay?	Napisałeś wypracowanie?	Past Simple, czasownik do w formie przeszłej did tworzący tu jedynie pytanie.

Problemem często okazują się zdania, w których pojawiają się te czasowniki w obu funkcjach - jako czasownik posiłkowy i główny:

What do you do?	Co robisz? (dosłownie: czym się zajmujesz)	Pierwsze do jest w funkcji czasownika posiłkowego - tworzy jedynie pytanie, drugie oznacza robić i jest głównym czasownikiem w zdaniu.
I have had a cup of coffee already.	Już miałam (piłam) dzisiaj kawę.	Ponownie - pierwsze have jest funkcyjne jedynie, dopiero drugie informuje nas co właściwie było z ta kawą.

:.: Czasowniki nieregularne

arise	arose	arisen	pojawić się
awake	awoke	awoken	obudzić
be (am/is/are)	was, were	been	być
bear	bore	borne	znosić, udźwignąć coś
beat	beat	beaten	zbić
become	became	become	stawać się, zostawać kimś/czymś
begin	began	begun	zaczynać
bend	bent	bent	zginać, nachylać
bet	bet	bet	zakładać się, obstawiać
bind	bound	bound	wiązać, złączyć
bite	bit	bitten	ugryźć
bleed	bled	bled	krwawić
blow	blew	blown	wiać, dmuchać
break	broke	broken	łamać
breed	bred	bred	hodować, wychować
bring	brought	brought	przynosić
build	built	built	budować
burn	burned, burnt	burned, burnt	palić, parzyć
buy	bought	bought	kupować
cast	cast	cast	rzucić, zrzucić
catch	caught	caught	łapać
choose	chose	chosen	wybierać
cling	clung	clung	przywrzeć, uczepić się
come	came	come	przyjść, przyjechać
cost	cost	cost	kosztować
creep	crept	crept	skradać się, zakradać
cut	cut	cut	ciąć, kroić
deal	dealt	dealt	rozdawać, postępować, mieć do czynienia
dig	dug	dug	kopać
do	did	done	robić
draw	drew	drawn	rysować, pociągnąć
dream	dreamed, dreamt	dreamed, dreamt	śnić, marzyć
drink	drank	drunk	pić
drive	drove	driven	prowadzić, kierować się czymś
eat	ate	eaten	jeść
fall	fell	fallen	padać, upadać, spadać
feed	fed	fed	karmić, żywić
feel	felt	felt	czuć
fight	fought	fought	walczyć, bić się
find	found	found	znaleźć
fit	fit	fit	pasować
flee	fled	fled	umykać, uciekać
fling	flung	flung	rzucić, cisnąć
fly	flew	flown	latać
forbid	forbade	forbidden	zabraniać
forget	forgot	forgotten	zapominać
forgive	forgave	forgiven	wybaczać
forsake	forsook	forsaken	porzucać, zaniechać
foretell	foretold	foretold	przepowiadać, przewidywać
freeze	froze	frozen	zamarzać
get	got	got	dostawać
give	gave	given	dawać
go	went	gone	iść
grind	ground	ground	zemleć, rozkruszyć, zgrzytać
grow	grew	grown	rosnąć
hang	hung	hung	zawieszać (np. obraz)
have	had	had	mieć
hear	heard	heard	słyszeć
hide	hid	hidden	chować, ukrywać
hit	hit	hit	uderzać
hold	held	held	trzymać, utrzymywać
hurt	hurt	hurt	ranić, boleć
keep	kept	kept	trzymać
kneel	knelt, kneeled	knelt, kneeled	klękać, klęczeć
knit	knit, knitted	knit, knitted	robić na drutach
know	knew	known	znać, wiedzieć
lay (put)	laid	laid	położyć, kłaść
lead	led	led	prowadzić
leap	leapt, leaped	leapt, leaped	skoczyć, skakać
learn	learnt, learned	learnt, learned	uczyć się
leave	left	left	opuszczać, wyjeżdżać
lend	lent	lent	pożyczać
let	let	let	pozwalać
lie (recline)	lay	lain	leżeć, kłaść się
light	lighted, lit	lighted, lit	zapalać, rozpalać, oświetlać
lose	lost	lost	tracić
make	made	made	robić
mean	meant	meant	znaczyć, oznaczać
meet	met	met	spotykać
pay	paid	paid	płacić
prove	proved	proved, proven	udowadniać, dowieść
put	put	put	kłaść
quit	quit	quit	rzucać, opuszczać
read	read	read	czytać
ride	rode	ridden	jeździć
ring	rang	rung	dzwonić
rise	rose	risen	podnosić się, wzrastać
run	ran	run	biec
saw	sawed	sawn	piłować
say	said	said	mówić
see	saw	seen	widzieć
seek	sought	sought	szukać, poszukiwać
sell	sold	sold	sprzedawać
send	sent	sent	wysyłać, słać
set	set	set	umieszczać, ustawiać
shake	shook	shaken	trząść, potrząsać
shed	shed	shed	zrzucać, pozbywać się
shine	shone	shone	świecić, błyszczeć
shoot	shot	shot	strzelać
show	showed	shown	pokazywać
shrink	shrank	shrunk	kurczyć się, zbiegać
shut	shut	shut	zamykać
sing	sang	sung	śpiewać
sink	sank	sunk	tonąć (o statku), zapadać się
sit	sat	sat	siedzieć, siadać
slay	slew	slain	zabijać
sleep	slept	slept	spać
slide	slid	slid	ślizgać się, zjeżdżać
sling	slung	slung	cisnąć, miotać
speak	spoke	spoken	mówić
spend	spent	spent	spędzać, wydawać
spin	spun	spun	kręcić, zakręcić czymś/się, obrócić
split	split	split	dzielić, rodzielać
spread	spread	spread	rozkładać, rozpościerać, rozsmarować
spring	sprang	sprung	przeskakiwać, wyskakiwać
stand	stood	stood	stać
steal	stole	stolen	kraść
stick	stuck	stuck	wbijać, wtykać, przyklejać
sting	stung	stung	żądlić
stink	stank	stunk	śmierdzieć, cuchnąć
strike	struck	struck	uderzyć
strive	strove	striven	zmagać się z czymś
swear	swore	sworn	przysięgać, przeklinać
sweep	swept	swept	zmiatać, zamiatać
swim	swam	swum	pływać
swing	swung	swung	machnąć, zakołysać
take	took	taken	brać
teach	taught	taught	uczyć
tear	tore	torn	drzeć, rozdzierać
tell	told	told	mówić
think	thought	thought	myśleć
throw	threw	thrown	rzucać
tread	trod	trodden	kroczyć, stąpać
wake	woke	woken	budzić
wear	wore	worn	nosić, ubierać coś
weep	wept	wept	płakać, szlochać
understand	understood	understood	rozumieć
win	won	won	wygrywać
wind	wound	wound	nawijać, nakręcać, wić się
wring	wrung	wrung	wykręcić, wyżąć coś, wycisnąć
write	wrote	written	pisać

:.: Gramatyka - czasownik

Czasownik jest najważniejszą częścią mowy w języku angielskim. Nawet najkrótsze zdanie zawiera czasownik. Możliwe jest nawet utworzenie zdania składającego się tylko z jednego słowa - właśnie czasownika, na przykład:

Stop!

Najogólniej mówiąc, czasowniki określją "akcję", "robienie" czegoś, na przykład: go, fight, write lub opisują pewien stan. Takie czasowniki to, na przykład: be, seem, exist.

Czasownik zawsze ma określony podmiot - czyli określone jest kto lub co wykonuje daną czynność lub jest w danym stanie. Na przykład w zdaniu:

Mary likes cats.

Marysia lubi koty.

podmiotem zdania jest Mary, a czynność wykonywaną przez podmiot opisuje czasownik like - lubić.

Kolejną cechą czasowników angielskich jest to, że prawie zawsze zmieniają formę, inaczej niż np. rzeczowniki, przymiotniki czy przysłówki, które zawsze wyglądają tak samo (chociaż rzeczownik może mieć liczbę pojedynczą i mnogą, których pisownia się różni). Na przykład czasownik work - pracować ma następujące formy: to work, work, works, worked, working.

Ta podstawowa, bezosobowa forma czasownika, którą znajdziemy w słowniku, to bezokolicznik (infinitive). Po polsku bezokolicznik ma końcówki -ć, -c jak na przykład w wyrazach: biec, spać, jeść, uciec. Po angielsku będzie on poprzedzony słówkiem 'to' - to run, to sleep, to eat, to flee. Te czasowniki, to tak zwane czasowniki główne - przekazujące bezpośrednią informację o stanie lub czynnościach podmiotu.

Oprócz tego istnieje w języku angielskim grupa czasowników, tak zwanych czasowników modalnych, które zachowują się nieco inaczej niż czasowniki podstawowe. Na początek należy zapamiętać, że są to czasowniki, które są samodzielne - nie potrzebują operatorów, żeby utworzyć pytania czy przeczenia, są nieodmienne - bez względu na to, w której pojawiają się osobie, nie przyjmują żadnych końcówek, wreszcie - nie stawia się przed nimi 'to' w bezokoliczniku. Są to na przykład: may, can, should, would.

I ostatnia grupa czasowników - tzw. auxiliary verbs - czyli czasowniki pomocnicze. To takie słówka, które funkcjonują jako operatory. Nic nie znaczą, chociaż ich formy są identyczne jak czasowników głównych. Ich funkcją jest jedynie 'ustawienie' czasu w zdaniu, umożliwienie utworzenia przeczenia lub pytania. Te słówka to: have/has/had w czasach Perfect, do/does w czasie Present Simple i did w czasie Past Simple, oraz wszystkie formy czasownika 'to be' w czasach Continuous - am/is/are/was/were.

Czasowniki angielskie mogą, oprócz tego, dzielić się jeszcze na regularne i nieregularne

Z czasownikami regularnymi sprawa jest prosta. W drugiej i trzeciej formie dodajemy po prostu końcówkę -ed i gotowe:

work	»	worked
look	»	looked
like	»	liked
kiss	»	kissed
help	»	helped

Niestety jest też zła wiadomość - na czasowniki nieregularne nie ma metody - trzeba ich się po prostu nauczyć na pamięć. Oto kilka przykładów:

I forma	II forma	III forma
be	was	been	być
do	did	done	robić
read	read	read	czytać
bring	brought	brought	przynosić
see	saw	seen	widzieć